Kozmik İnce Ayar Neden Açıklama Gerektiriyor - Christopher Isham

Sunucu: Chris eğer ben bu kainattaki derin manayı anlamak isteyecek olsam hassas ayar problemine bakardım.Fizik sabitleri açısından,kainattaki işleyiş açısından her şey nasıl olması gerekliyse öyle gibi gözüküyor.Pek çok insan bu husus hakkında tartışıyor.Peki sen bu husus hakkında ne düşünüyorsun?

Christopher Isham: Bu dediğiniz antropik ilke.Evet ben de çoğu zaman insanların pek makul olmayacak şekilde bu tartışmaya atıldığını düşünüyorum.Görünüşe göre eğer ki evren hassas ayarlandıysa karbon hayatın ortaya çıkabilir ve bunun neticesinde bu röportajı yapabiliriz.Bir bilimadamı olarak buradan ne anlaşılabilir.Sanırım çoklu evrenler teorisi geliştirmeyi düşünebilirsiniz.Çoklu evrenlerden kastım aynı fizik kanunlarına sahip lakin temel sabitlerin farklı değerler alabildiği evrenler.Böylece ihtimaller üzerine bir teori inşa edebilirsiniz.Bazı matematik denklemleri yazıp bunların bizim evrenimizde de muhtemel olduğunu ispatlamaya çalışabilirsiniz.Muhtemelen bu tarz teoriler zaten bizim evrenimiz gibi evrenler varsayıyor.Çünkü öteki mümkün evrenlerde hiçbir fizik kanununa da sahip olmayabilirsiniz.Fizikçilerin buna nasıl cevap vereceğini pek kestiremiyorum.Bu dünya neden var demek gibi bir şey yani bilim insanlarının işi değil.Eğer bana bazı dini motifler görüyor musunuz diye sorarsanız bu başka bir sorudur.Bir bilim insanına sorar gibi mi yoksa bana sorar gibi mi sorduğunuz cevabı değiştirecektir.

Sunucu: Ben ikisi gibi de soruyorum.Direkt soruya geçmek istiyorum.Dindar bir bakış açısıyla bu senin imanını kuvvetlendiriyor mu ?

Christopher Isham: Tasarım argümanı denilen argüman cevap olmayacaktır.İşin açıkçası bu hususta söyleyecek pek güçlü bir şeyim yok.Tabiki de yıllar boyudur bunların konuşulduğu toplantılara katıldım (antropik ilkeyi savunan fizikçilerle).Bence temellendirilmemiş çok büyük varsayımlar yapıyorlar.Bunu yapmayı pek sevmem,akademik açıdan dikkatli yazarım.Açıkçası evrenin neden varolduğunu bilmiyorum ve kimsenin de buna düzgün bir cevap verebileceğini düşünmüyorum.Belki sadece teslim ol denilebilir ama asıl mesele bu değil.

Sunucu: Hassas ayar problemi açısından üç farklı açıklama yöntemi mevcut.Birincisi bir tasarlayıcının kabul edildiği teolojik açıklama.Tabiki de bu Tanrı olmak zorunda değil,bu bir akıllı canlı formu veya farklı boyuttan bir canlı da olabilir kim bilir? Fakat bir zeka bunları bir araya getirdi ve bunlar bir şey ifade ediyor.

Christopher Isham: Peki bunu neden yaptığını sorabilir miyiz?

Sunucu: Bunu benden daha iyi bildiklerini varsayıyorum.Tek bilmek istediğim şu ki karşımızda bir evren var.Bunu Tanrı veya başka bir şey yaptı farketmez bu tasarım argümanına götürüyor.İkinci olarak derin bir şekilde fizik çalıştığımızda fark ediyoruz ki bir matematiksel tutarlılık var.Bunlar sadece bir şekilde olabilirdi yani bunlar neden farklı değil sorusunu soramazsınız çünkü sadece tek bir şekilde olabilirdi.Üçüncü olarak dediğin gibi eğer sonsuz sayıda mümkün evrene sahip olursak illa ki bir iki tanesinde sabitlerin tam da olması gerektiği gibi olduğu ve bunun neticesinde de bizim ortaya çıkacağımız evrenler olabilir.Yani üç seçenek var,daha fazla varsa da ben bilmiyorum.Bir fizikçisin ve daha yüksek bir gerçekliğe inanıyorsun.Bana hangi seçeneği seçtiğini söyler misin?

Christopher Isham: Çoklu evrenler hakkında ilginç bir şey var.Dediğim gibi farklı sabitlere dayalı ihtimalci bir teoriye sahip olabilirsin.Ve bu uygun olanın da şu anda bizim yaşadığımız olduğunu iddia edebilirsin.Fakat bu insanların da yaptığı şu garip varsayımı yapmaya götürür.Eğer bir şey için sonsuz farklı ihtimaller varsa illa ki gerçekleşeceği varsayımı.Eğer bir zar atacak olursak üç gelme ihtimaline altıda bir deriz.Altı,beş,dört için de aynı hesaplamayı yapmamıza gerek yoktur.Gerçekten neden birinin bu varsayımları yapmaya ihtiyacı olduğunu anlamıyorum (ihtimalci teori varsayımı).Aslında burda mühim bir ayrım yapmamız lazım.Hangi konsepte sahip olursanız olun bunun dış dünyada bir karşılığının olduğunu söylemek zorundasınız.Bu yüzdendir ki bunun çok tutarlı bir varsayım olduğu kanaatinde değilim.

Sunucu: Fakat eğer ki çoklu evrenler ihtimalini elerseniz hassas ayarla alakalı üç argümandan birini direkt silmiş olursunuz.Ki bu da geriye 2 seçenek bırakır.Ya evrenin sadece bu şekilde olabileceği ve başka ihtimalin olmadığını kabul etmek zorunda kalırsınız (ki bilim insanlarının çoğu buna katılmaz).Ki neden bu başka ihtimalin olmadığı tek yol bizi ortaya çıkardı sorusu da sorulabilir.Bu aşılması çok zor bir yol gibi gözüküyor.Çoklu evrenleri elerseniz zeki,alim bir varlık seçeneğinde sıkışıyorsunuz.Burada sıkışıyor olmaktan memnun musunuz peki?

Christopher Isham: Hayır aslında bir sıkışma yok.Çünkü şimdi ikincinin de yanlış olduğunu ispatlayacağım.Tekrar bir özetler misin dediğini?

Sunucu: Matematiksel olarak evrenin oluşması için sadece bir yol vardı ve farklı bir şekilde olamazdı.Ben buna inandığımı söylemiyorum,dediğim şey bu da hassas ayarla alakalı açıklamalardan birisi.

Christopher Isham: Bu apaçık bir yanlış.Şimdi sizin önünüzde sadece 6 fizik kanununa sahip bir evren inşa edebilirim.Yani bunu reddedebiliriz.

Sunucu: Yani şu an iki seçeneği reddetmiş bulunuyorsunuz.Yani üçüncüyü kabul etmek zorundasınız bir nevi.

Christopher Isham: Evet bu doğru.Bunun hakikat olduğunu düşünüyorum.Sen ne düşünüyorsun?

Sunucu: Ben üç açıklama olduğunu düşünüyorum ve sizin de reddettiğiniz ikinciyi ben de reddediyorum.Yani ben de iki seçenek arasında sıkıştım.Çoklu evrenler veya bir çeşit üstün bir varlık,tasarlayıcı veya ne dersek.

Christopher Isham: Beş kişinin yazı tura atıyor.Bunun başka evrenerde yazı başka evrenlerde tura geldiğine inanıyor musun?

Sunucu:Bu farklı bir şey.

Christopher Isham: Aslında değil.Çünkü çoklu evrenler teorisi ihtimalci bir temele dayanıyor.

Sunucu:Bir evrende kuantum ya da bir evrende şişme başka evrenleri meydana getiriyor olabilir.Yani ben iki seçeneğe sahipken sen bir seçeneğe sahipsin.

Christopher Isham: Hayır demek istediğim eğer dediğin gibi düşünürsen ikinciye ihtimal vermiş oluyorsun.Ne bileyim belki bu büyük patlamaya fiziki açıdan bizimle bağlantısı bulunmayan başka evrenler sebep oldu.Tabi burada bir de entropi ilkesi devreye giriyor.Biz burada yaşayabiliyoruz çünkü başka hiç bir yerde yaşayamazdık ki bu doğru.Aslında tam olarak da doğru değil.Çok küçük sapmalara izin verirsen başka bir evrende hassas ayar sabitleri çok farklı olabiliyor.

Sunucu: Yani şimdi iki seçeneğe döndün.

Christopher Isham: Bilmiyorum olabilir.İkincisi kısıtlanmış kozmoloji açısından mümkün olabilir.Yani evren böyle çünkü başka nasıl olabilirdi ki? Fakat bu neden evren var sorusuna yine cevap vermiyor.